Sinh ra nơi vùng cao Lào Cai, giữa những ngày mù sương phủ kín dãy Hoàng Liên Sơn, bàn văn minh chàng trai ấy đã sớm quen với tiếng vó ngựa gõ nhịp trên con đường đất đỏ, tiếng khèn Mông vang lên từ phiên chợ, và hương vị bát thắng cố nghi ngút khói mỗi dịp xuân về. Nhưng chẳng ai ngờ, cậu trai gầy nhom hay ngồi thẫn thờ nhìn núi lại mang trong mình một giấc mơ lớn – đặt chân đến mọi ngóc ngách của miền Tây Bắc để kể lại những điều thật nhất, đẹp nhất, sâu lắng nhất mà vùng cao này cất giữ.
Không vội vã, không chạy đua với thời gian. Anh đi chậm. Bắt đầu từ những điểm gần gũi nhất – Bắc Hà, Si Ma Cai, Sapa – rồi dần lấn sang Mù Cang Chải (Yên Bái), Tủa Chùa (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La), Phong Thổ (Lai Châu)… Mỗi nơi đến, anh không dừng ở việc “check-in” vài bức ảnh rồi rời đi. Anh sống cùng họ. Ngủ lại nhà sàn của đồng bào. Cùng đi nương, bẻ ngô, hái thảo dược, nấu rượu ngô, nghe kể chuyện ma trong rừng sâu hay những tích xưa về thần núi, thần suối.
Ở Tà Xùa (Sơn La), anh từng co ro trong chiếc chăn mỏng giữa cái lạnh cắt da, chỉ để sáng mai dậy thật sớm, ngồi một mình ngắm biển mây bồng bềnh trôi qua mái nhà người Mông. Ở Y Tý (Lào Cai), anh lội qua những đoạn đường lầy lội mùa mưa, chỉ để đến được một ngôi làng H’Mông chưa có sóng điện thoại, nơi những đứa trẻ vẫn chơi trò ném còn bằng quả bưởi khô, và cả bản làng vẫn đốt lửa bằng rơm khô mỗi đêm.
Mỗi con người Tây Bắc là một cuốn sách mở. Anh ghi lại từng nếp nhăn trên mặt cụ già Thái bên khung cửi, ánh mắt lấp lánh của đứa bé Dao đỏ khi lần đầu được xem ảnh mình qua máy ảnh, tiếng cười giòn tan của chị gái người Mường khi kể về lần đầu lên phố. Không gì khiến anh hạnh phúc hơn việc lưu giữ những điều ấy – thứ không có trong bất kỳ tập bản đồ du lịch nào.
Anh bảo, mình không đi để tìm một nơi đẹp nhất, mà để hiểu vì sao mỗi vùng đất lại mang trong mình một hồn riêng.
Sau gần hai năm rong ruổi khắp Tây Bắc, chàng trai ấy trở lại Lào Cai – nơi khởi đầu hành trình – với ba lô rách, đôi giày bùn đất, một quyển sổ kín chữ và hàng ngàn bức ảnh. Nhưng điều quý giá nhất anh mang về không nằm trong hành lý. Đó là tâm hồn đã đầy đặn hơn, cái nhìn thấu đáo hơn về quê hương, và một tình yêu sâu sắc, tự hào về miền núi non hùng vĩ và con người giàu nghĩa tình.
Bởi vì xê dịch, rốt cuộc, không phải để tìm chốn mới để dừng chân – mà để tìm lại chính mình trong từng bước đi. Để hiểu rằng, quê hương không nằm ở một điểm cố định trên bản đồ, mà là nơi trái tim luôn hướng về: minh chia sẻ
